საუბარი მანანა შევარდნაძესთან
- ქალბატონო
მანანა, კითხვას
პირდაპირ დაგისვამთ.
ძნელია თუ არა
იყო პრეზიდენტის
შვილი?
- მე კითხვას
ცოტა სხვაგვარად
დავსვამ - ძნელია
თუ არა შევარდნაძის
შვილობა?
მთელი
ჩემი შეგნებული
ცხოვრება, მას
შემდეგ რაც თავი
მახსოვს, მე მანანა
შევარდნაძე
კი არა, შევარდნაძის
შვილი ვარ. რა
თქმა უნდა, ეს
ძალიან ძნელია.
მე და ჩემს ძმას
განსაკუთრებით
გაგვიჭირდა
გარდატეხის
ასაკში, მაშინ,
როცა პიროვნებებად
ვყალიბდებოდით
და თვითდამკვიდრების
მოთხოვნილება
გაგვიჩნდა. მიუხედავად
ასაკობრივი
სხვაობისა,
ჩვენ ყოველთვის
მეგობრები ვიყავით
და ამ განცდას
ერთმანეთს ვუზიარებდით.
დიდი ხნის შემდეგ,
როცა ორივემ
მოწიფულ ასაკს
მივაღწიეთ, პაატამ
მითხრა: მოდი,
ყველაფერ ამას
ასე შევხედოთ:
ყველა ადამიანს
აქვს რაღაც
სიმდიდრე, ზოგს
ქონება, ზოგს
წარმომავლობა;
ჩვენი სიმდიდრე
კი ჩვენი ოჯახი,
ჩვენი მამაა
- ის, რაც ამ ადამიანმა
თავისი ცხოვრებით,
მოღვაწეობით
გააკეთა და აქამდე
მოიტანა. აი,
ამით უნდა ვიამაყოთ.
უეცრად მივხვდი,
პაატა მართალი
იყო. სულაც არ
იყო საჭირო ამ
მომენტის დრამატიზება.
იყო შევარდნაძის
შვილი, ერთდროულად
დიდი ტვირთი
და დიდი პატივია.
- პროტესტის
გრძნობა თუ გაგჩენიათ?
ამ გავლენისგან
თავის დაღწევა
არასდროს გიცდიათ?
- მიუხედავად
იმისა, რომ მშვიდი,
დამჯერი ბავშვი
ვიყავი, შინაგანი
პროტესტის გრძნობა
მაინც მქონდა,
მაგრამ რა უნდა
მექნა? სახლში
მამის კულტი
იყო (რასაკვირველია,
კარგი გაგებით).
მიუხედავად
იმისა, რომ მამა
ძალიან დაკავებული
იყო და მასთან
ნაკლებ დროს
ვატარებდით,
მაინც უსაზღვროდ
გვიყვარდა,
ვაღ-მერთებდით
და ასეა დღესაც.
რაც შეეხება
თავის დაღწევას,
ეს, ალბათ, იმით
გამოიხატა, რომ
ადრე გავთხოვდი.
თავისუფლად,
ჩემთვის ყოფნა
მართლაც ძალიან
მინდოდა.
- მშობლები
მკაცრად გეპყრობოდნენ?
- კლასიკური
გაგებით, მამა
მკაცრი მშობელი
არასოდეს ყოფილა.
დედა კი პირიქით,
ყოველთვის გვთხოვდა
წესრიგს და კარგად
სწავლას. ამასთანავე,
იგი ჩემი უპირველესი
მეგობარი და
თანამედროვე
ქალის ეტალონი
იყო და არის.
მისი პროფესიაც
მიზიდავდა,
ბავშვობიდან
ჟურნალისტობა
მინდოდა.
მშობლები
კი არა, ყველაზე
უფრო მკაცრი
ჩვენი ცხოვრების
არაჩვეულებრივი
წესი იყო. მე და
პაატა კი ვცდილობდით,
რაც შეიძლება,
ჩვეულებრივნი
ვყოფილიყავით,
მაგრამ არაფერი
გამოგვდიოდა.
- ქალბატონო
მანანა, მოდით
თავი დავანებოთ
ცხოვრების არაჩვეულებრივი
წესით გამოწვეულ
იძულებით აუცილებლობებს
და უბრალოდ, ადამიანურად
ვისაუბროთ შევარდნაძეების
ოჯახზე.
- ვფიქრობ,
ძალიან აქტუალური
და მეტად მტკივნეული
თემაა. ყველა,
ჟურნალისტი
იქნება ეს თუ
ოპონენტი, თუკი
დაფიქრდება
იმაზე, რომ შევარდნაძე
არის ადამიანი,
რომელსაც ჰყავს
ოჯახი, მეუღლე,
შვილები, შვილიშვილები
და ძალიან ბევრი
გულშემატკივარი,
ალბათ, ამდენი
ლანძღვა, მონაჩმახი
და ცილისწამებაც
აღარ იქნება,
რადგან იმასაც
მიხვდება, რომ
ამა თუ იმ სტატიის
წაკითხვისა
ან გადაცემის
ნახვის შემდეგ
მის შვილს, მეუღლეს,
მეგობარს უსამართლობა
გულს ატკენს.
ვფიქრობ, ასე
რომ იყოს, ყველაფერი
თავის ადგილზე
დადგებოდა, მაგრამ
ახლა საქართველოში,
ამ მხრივ, ძალზე
მძიმე ვითარებაა.
თავი დავანებოთ
მამას, განა
შეიძლება ქვეყნის
პრეზიდენტის
ასე ხელაღებით,
პერმანენტულად
ლანძღვა?! კრიტიკა
სხვა რამაა,
იგი საღი აზრით
და ოპონირებით
უნდა გამოიხატოს.
შავი პიარის
ის ნიაღვარი,
რომელიც პრეზიდენტის
და მისი ოჯახის
მიმართ იღვრება
ჩვენს მასმედიაში,
ყოველგვარ საზღვარს
სცილდება და
აუტანელ ფორმას
იძენს. ყოველდღე
ველი რაღაც ახალს
ჩემზე, ჩემს ძმაზე,
დედაზე, მამაზე,
ჩემს მეუღლეზე
და ეს ახალი,
როგორც წესი,
არის ნეგატიური,
არაობიექტური
და შეურაცხმყოფელი.
ბოლო ხანებში
არ მახსოვს
(მასმედიის
ერთი-ორი საშუალების
გარდა), რაიმე
პოზიტიური დაბეჭდილიყოს
ან გადაცემულიყოს
ჩვენს ოჯახზე.
განა არ უნდა
აინტერესებდეს
ჩვეულებრივ მოქალაქეს,
რატომ ხდება
ასე?!
ეს ხომ
ძალიან საშიში
ტენდენციაა
- მკვიდრდება
არაობიექტურობა,
გარკვეული ჯგუფების
ინტერესებისთვის
ტყუილისა და
ჭორის გავრცელება,
უკულტურობა და
პროვინციალიზმი;
უფრო მეტიც - ეს
ტერორია!
მე ამ
ქვეყნის მოქალაქე
ვარ და მიყვარს
ჩემი სამშობლო!
რატომ
უნდა ვეგონო
მე ჩემს თანამემამულეს
ცრუ და მომხვეჭელი?!
მთელი
ჩემი ცხოვრება
უაღრესად პატიოსან
ოჯახში გავატარე
და ამ სულისკვეთებით
აღმზარდეს.
ასეთია გიას
ოჯახიც. ჩემთვის
სიმდიდრე, მთავარი
სულიერი ღირებულება,
ყოველთვის პატიოსნება
იყო და არის.
ამიტომაც
ვარ გულნატკენი
და, ფაქტობრივად,
მუდმივი სტრესის
ქვეშ ვცხოვრობ.
კი, ბატონო, მესმის,
რომ ამა თუ იმ
გაზეთის ან ტელეარხის
უკან შეიძლება
რაღაც პოლიტიკური
ძალა იდგეს, მაგრამ
საკუთარი ინტერესების
წარმოჩენასაც
აქვს მორალური
მხარე და კულტურა.
განა ასეთი
ძნელია საქართველოშიც
ვისწავლოთ საკუთარი
ინტერესების
ცივილიზებული
ფორმით გამოხატვა?!
რითი
უნდა დავიცვა
თავი ყოველივე
ამისაგან, არ
ვიცი, მაგრამ
ის კი ნამდვილად
ვიცი, რომ ზოგიერთივით
ჩემს აღზრდას,
ზნეობრივ პრინციპებს
ვერ გადავაბიჯებ
და ყველა ცილისწამებას
ვერ ვუპასუხებ.
მე მარტო ჩემს
ოჯახზე, მამაჩემზე
როდი ვფიქრობ.
უფრო მეტად მაწუხებს
ის, თუ რა ელის
ჩვენს ქვეყანას,
თუკი ოპონირებისა
და ბრძოლის
ასეთი მეთოდები,
სტილი დამკვიდრდება!
- ქალბატონო
მანანა, იქნებ
ვცდები, მაგრამ
მგონია, რომ თქვენ
უფრო მძიმე პერიოდიც
გამოიარეთ. მხედველობაში
მაქვს 89, 90, 91 წლები,
როცა მარტოდმარტო
დარჩით თბილისში
და მაშინდელი
ხელისუფლების
დამოკიდებულება
თქვენ მიმართ
მთლად ლოიალური
არ უნდა ყოფილიყო?
- იმ პერიოდში
წასვლაც შემეძლო
და საკმაოდ
კარგ პირობებში
ცხოვრებაც. მოსკოვის
ერთ-ერთ სტუდიაში
სამსახურსაც
მთავაზობდნენ,
მაგრამ ვერ ვხვდებოდი,
რა მესაქმებოდა
რუსეთში, რა უნდა
მეკეთებინა
იქ და, რაც მთავარია,
გამიჩნდა პროტესტის
გრძნობა - რატომ
უნდა წავიდე,
მე ხომ ჩემს სამშობლოში
ვარ, მაქვს ჩემი
საყვარ- ელი საქმე
და ჩემი ადგილი?
ამიტომაც, მიუხედავად
ოჯახის დიდი
თხოვნისა, არც
მოსკოვში წავედი
და არც პარიზში
- ჩემს ძმასთან.
გამიჭირდა,
მაგრამ, იქნებ
პარადოქსადაც
მოგეჩვენოთ და,
ყველაზე თავისუფლად
იმ პერიოდში
ვგრძნობდი თავს
- მე მე ვიყავი!
ვიცოდი, ვინ
მტერი იყო და
ვინ მოყვარე!
გამსახურდიას
ხელისუფლების
დროს შევიწროვებული
არ ვყოფილვარ,
პირიქით, შემომითვალეს
კიდეც - არ შეგეშინდეს
და, თუ რამე გაგიჭირდეს,
ჩვენ მოგვმართეო.
დამეთანხმებით,
უაღრესად რაინდული
ჟესტია! ერთი
სიტყვით, ფსიქოლოგიურად
უკეთესად ვგრძნობდი
თავს...
- გამოდის,
რომ დღეს გარკვეულ
დისკომფორტს
განიცდით. როგორ
იგერიებთ ასეთ
ჭარბ ყურადღებას?
სად პოულობთ
თავშესაფარს?
- ჭარბი
ყურადღება ახლა
კი არა, ყოველთვის
მაწუხებდა და
მაღიზიანებდა.
ყველაზე კომფორტულად
სახლში ვარ,
გიასთან ერთად.
როგორც
ერთ რუსულ ფილმშია
ნათქვამი - ორმოცი
წლის ასაკშიც
შესაძლებელი
ყოფილა ცხოვრების
თავიდან დაწყება.
მე გამიმართლა.
მიუხედავად
იმისა, რომ გია
ჩემგან აბსოლუტურად
განსხვავებული
ხასიათისა
და სტილის ადამიანია,
ჩვენ ძალზე ჰარმონიულად
ვცხოვრობთ. შევქმენით
სამყარო, რომელშიც
ერთმანეთს ვავსებთ
და ხშირად ერთ
საქმეს ვაკეთებთ,
იქნება ეს ქველმოქმედება,
საგამომცემლო
საქმიანობა
თუ სხვა რამ.
ასევე
დიდ ბედნიერებად
მიმაჩნია, რომ
ჩვენს შვილებს,
ჩემს თამუნას,
გიას ანდროსა
და ირაკლის,
საოცრად უყვართ
ერთმანეთი და
მეგობრობენ.
- ტელეფილმების
სტუდიაში სრულიად
ახალგაზრდა
მიხვედით...
- იმ დროს
გამომცემლობა
ხელოვნების
მუსიკის რედაქციაში
ვმუშაობდი და
ტელევიზიაში
შემთხვევით
მოვხვდი, ჩემი
პედაგოგის, ევგენი
მაჭავარიანის
რჩევით.
პირველი სერიოზული ფილმი, რომლის გადაღებებშიც მივიღე მონაწილეობა, სოსო ჩხაიძის შვიდკაცა (სამწუხაროდ ეს უნიკალური ფილმი რეჟისორმა ვერ დაასრულა) იყო. გურიაში გატარებულმა დღეებმა და მხცოვან გურულ მომღერლებთან ურთიერთობამ წარუშლელი შთაბეჭდილება დატოვა. კინომ საბოლოოდ დამიპყრო...
- და
დღეს თქვენ კომპანია
ქართული ტელეფილმის
დირექტორი ბრძანდებით...
- ქართულ
ტელეფილმში,
როგორც გითხარით,
სრულიად ახალგაზრდა
მოვხვდი. ფაქტობრივად,
როგორც პროფესიონალი,
ამ, ჩემთვის მშობლიურმა,
კოლექტივმა
ჩამომაყალიბა.
მაგრამ ჩემი
დანიშვნა მაინც
მოულოდნელი იყო.
1994 წელს, მაშინ
გამეფებული
ქაოსისა და
ძალადობის პერიოდში,
სტუდიის თანამშრომელთა
აზრით, მე აღმოვჩნდი
ის ადამიანი,
რომელსაც შეეძლო
ეხსნა ქართული
ტელეფილმი სრული
გაპარტახებისგან.
დირექტორად
დანიშვნის
შემდეგ, ჩემი
პირველი საზრუნავი
სტუდიის გამთლიანება
და თანამშრომელთა
ჯგუფებს შორის
დაპირისპირების
აღმოფხვრა იყო,
რაც, მე მგონი,
შევძელი.
საბჭოთა
კავშირის არსებობის
დროს, ტელეფილმი
ცენტრალიზებული
წესით ფინანსდებოდა.
უფასოდ ვიღებდით
ძვირადღირებულ
ფირს, ქიმიკატებს
და სტუდიაც
ყოველწლიურად
24 საათის კინოპროდუქციას
ქმნიდა. 90-იანი
წლების დასაწყისიდან,
გასაგებია, ეს
ყველაფერი შეწყდა.
რა უნდა გვექნა?
გაჩერებაც არ
შეიძლებოდა.
შემოქმედებითი
პროცესის შეჩერების
შემთხვევაში,
სტუდია აუცილებლად
გაუქმდებოდა.
ერთგვარ პროფესიულ
კომპრომისზე
წავედით და პროფესიული
კინოკამერა
ვიდეოკამერით
შევცვალეთ. ამ
ნაბიჯმა რეჟისორებისა
და ოპერატორების
პროტესტი გამოიწვია,
მაგრამ სხვა
გზა არ გვქონდა.
ვიღებდით ფილმებს
და პრიმიტიულად
ვამონტაჟებდით.
ასე ნელ-ნელა
გადავედით შედარებით
თანამედროვე
ვიდეოპროდუქციაზე.
დღეს
უმაღლესი დონის
პროფესიული ვიდეოაპარატურა
გვაქვს. მართალია,
წელიწადში 24 საათიანი
პროდუქციის
მოცულობიდან
8 საათამდე ჩამოვედით,
მაგრამ, სხვა
სტუდიებისა
და შემოქმედებითი
გაერთიანებებისაგან
განსხვავებით,
შევძელით თავის
გადარჩენა. ბოლო
წლებში საქართველოში
წარმოებული
კინოპროდუქციის
დიდი წილი კომპანია
ქართულ ტელეფილმზე
მოდის.
მიუხედავად
მწირი დაფინანსებისა,
კომპანიის თითოეული
თანამშრომელი,
ფაქტობრივად,
ენთუზიაზმით
მუშაობს. ის მცირე
ბიუჯეტიანი
ვიდეოფილმები,
რომლებსაც ჩვენ
ვქმნით, მე მგონი,
პროფესიონალიზმითა
და მაღალმხატვრულობით
გამოირჩევა.
პროფესიით
მუსიკისმცოდნე,
რომელიც მთელი
ცხოვრება კინოში
ვმუშაობ, საბოლოოდ
პროდიუსერად
ჩამოვყალიბდი.
ამ საქმით, ძირითადად,
ნეოსტუდიაში
ვარ დაკავებული,
რომელიც ჩემი
პატარა ოაზისია.
სტუდიაში სულ
შვიდი თანამშრომელი
ვართ, მაგრამ
ჩვენი მეგობრობა
და საქმისადმი
პროფესიული მიდგომა,
მე მგონი, ძალიან
გვეხმარება,
შევქმნათ თანამედროვე
სტანდარტების
შესაბამისი
პროდუქცია. ნეოსტუდია
ქმნის სარეკლამო
ვიდეორგოლებს,
დოკუმენტურ
ფილმებს და აქტიურ
საგამომცემლო
საქმიანობას
ეწევა.
- ქალბატონო
მანანა, ინტერვიუს
ბოლოს რესპოდენტები,
ტრადიციულად,
მომავალზე საუბრობენ
ხოლმე, მაგრამ
მოდით, დავარღვიოთ
ეს ტრადიცია,
გთხოვთ, დამოუკიდებლობის
განვლილ ათ წელიწადს
გადაავლოთ თვალი
და ისე შეაფასოთ
დღევანდელობა,
რადგან მგონია,
რომ ჩვენი ქვეყანა
ახლა განვითარების
ისეთ ეტაპზე
იმყოფება, როცა
არსებულის სწორ
შეფასებას და,
აქედან გამომდინარე,
საზოგადოებრივი
ორიენტირების
ზუსტად განსაზღვრას
გადამწყვეტი
მნიშვნელობა
აქვს მომავლისათვის.
- დღეს
რომ საქართველოში
მძიმე და გაჭირვებული
ცხოვრებაა, ფაქტია.
მაგრამ, მოდით,
მეორე მხრიდანაც
შევხედოთ ჩვენს
ყოფას. განა
წინა წლებთან
შედარებით უკან
არ დაიხია სიდუხჭირემ?
განა გაცილებით
მეტი შანსი არ
მიეცათ მოქალაქეებს,
გამონახონ საქმე
და არჩინონ ოჯახი?
ამის არ დანახვა
შეუძლებელია,
ისევე როგორც
იმისა, თუ როგორ
გამოცოცხლდა
კულტურული ცხოვრება.
რამდენი თეატრალური
პრემიერა იმართება
თბილისში, რამდენი
კონცერტი ტარდება,
თითქმის არ
გავა კვირა,
რომ ქართველ
მხატვართა
ახალი გამოფენა
არ გაიხსნას
- ყოველივე ეს
შეადარეთ 7-8 წლის
წინანდელ მდგომარეობას.
ასევე გაიხსენეთ,
შებინდებისთანავე
როგორ ცარიელდებოდა
თბილისის ქუჩები,
დღეს ხომ რადიკალურად
საპირისპირო
მდგომარეობაა.
და მაინც,
ქვეყანა კრიზისს
ებრძვის, კვლავ
ყოფნა-არყოფნის
პრობლემებს წყვეტს.
მთავარი მიზეზი
ამისა, ჩემი
აზრით, არის
ის, რომ ჩვენს
საზოგადოებრივ
აზროვნებაში
ვერ მოხდა ძირეული
გარდატეხა, ბოლომდე
ვერ გავაცნობიერეთ,
რომ ჩვენი ქვეყანა,
ჩვენი ოჯახი,
ჩვენივე მოსავლელი
და საპატრონოა
და თუკი რაიმე
ცუდად არის,
ჩვენი ბრალიცაა.
საქართველოში
კი დღეს ყველაფერი
ერთ კაცს ბრალდება,
მხოლოდ ერთი
კაცის პასუხისმგებლობაა
ხაზგასმული.
თანაც, თითქმის
მთლიანად იგნორირებულია
ის ღვაწლი, რაც
ამ პიროვნებამ
დასდო თავის
ქვეყანას. საზოგადოებამ
უნდა გააცნობიეროს,
რომ ამით მომგებიან
მდგომარეობას
იქმნიან უპასუხისმგებლო
ადამიანები,
რომლებიც ხალხს
თვალში ნაცარს
აყრიან, წარუმატებლობას
ქვეყნის მეთაურს
აბრალებენ და
თავის დანაშაულს
ასე ნიღბავენ.
ასეთი ადამიანები
ყველა საშუალებას
იყენებენ, რათა
საკუთარი ინტერესების
შესაბამისად
მართონ საზოგადოებრივი
აზრი.
ამიტომაც,
მგონია, რომ დღევანდელობის
მთავარი პრობლემა
საზოგადოებრივი
აზრის დეზორიენტირებულობა
და დაქსაქსულობაა.
პირველ რიგში,
სწორედ ეს უნდა
დავძლიოთ და
ვისწავლოთ საერთო
საქმეზე ერთად
ფიქრი, ჩვენი
დიდი ოჯახის,
ჩვენი ქვეყნის
ერთად პატრონობა
და ამაში თავისი
წვლილი მასმედიის
საშუალებებმაც
უნდა შეიტანონ.
წინააღმდეგ
შემთხვევაში,
უბრალოდ, ვერ
მოვახერხებთ
მომავლის გეზის
სწორად განსაზღვრას
და უძვირფასეს
დროს კვლავ ურთიერთგადა-ბრალებაში
ან განტევების
ვაცის ძიებაში
დავკარგავთ.
15.02.2002.